Przez umowę o dzieło, o której mówią art. 627 - 646 kodeksu cywilnego, przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła. Musi za nie dostać wynagrodzenie.
WZÓR UMOWY O DZIEŁO
Strony umowy
Stronami umowy są zamawiający i przyjmujący zamówienie. Mogą być to zarówno osoby fizyczne jak i osoby prawne a również jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej (np. spółka jawna, wspólnota mieszkaniowa)
Roman S. chciałby mieć domu obrazy . Niestety sam nie umie malować a dostępne w antykwariacie obrazy mu się nie podobają. Natomiast jego dobry kolega ze szkoły Łukasz K. jest malarzem i zawodowo trudni się malowaniem akwareli. Roman S. zamówi u Łukasza K. obraz do swojego domu. W tym celu powinien zawrzeć umowę o dzieło, zamawiającym jest Roman S. a przyjmującym Łukasz K.
Forma umowy
Kodeks cywilny nie zastrzega dla ważności umowy o dzieło żadnej konkretnej formy. Można ją więc zawrzeć chociażby ustnie czy nawet w sposób dorozumiany.
Do umowy o dzieło będące rzeczą ruchomą (np. parą butów na zamówienie), zawartej przez przedsiębiorcę (szewca) z konsumentem stosuje się przepisy o sprzedaży konsumenckiej. Oznacza to, gdy chodzi o formę, że przyjmujący zamówienie powinien potwierdzić na piśmie wszystkie istotne postanowienia umowy.
Czym jest dzieło?
Dzieło może polegać na stworzeniu czegoś nieistniejącego dotąd (może to być np. namalowanie obrazu), jak i na przetworzeniu czegoś, tak by uzyskało nową postać (np. przerobienie garnituru). Może też mieć charakter materialny (np. zasadzenie roślin w ogrodzie) lub niematerialny (np. przeprowadzenie szkolenia). Dzieło powinno być dostosowane przede wszystkim do indywidualnych potrzeb i upodobań zamawiającego.
Dziełem wykonywanym przez krawca Romana S. może być zarówno uszycie nowego garnituru jak i zwężenie garnituru, dostarczonego przez klienta Łukasza K..
Czas umowy
W zasadzie umowa o dzieło może być zawarta na taki czas, jaki wybiorą strony. Przepisy kodeksu cywilnego nie wprowadzają w tym względzie żadnych ograniczeń. Zawarcie jej na czas nieograniczony byłoby jednak nierozsądne. Najczęściej więc strony określają termin, w jakim dzieło ma być ukończone i wydane zamawiającemu.
Ustalenie wynagrodzenia
Zapłata za dzieło jest nieodzowna. Można ją określić na wiele sposobów - np. kwotowo albo przez wskazanie podstaw jej ustalenia (kosztorysowo). Nie ma więc przeszkód, by umawiać się o ryczałt.
Jeżeli jednak strony nie ustalą w umowie wynagrodzenia ani nie wskażą podstaw jego ustalenia, to w razie wątpliwości, ile należy się wykonawcy, przyjmuje się, że chodziło o zwykłe wynagrodzenie za dzieło tego rodzaju.
Od chwili wydania dzieła lub od dnia, w którym umowa miała być zgodnie z umową wykonana, biegnie dwuletni termin przedawnienia roszczeń z tytułu umowy o dzieło.
Obowiązki wykonawcy
Podstawowym obowiązkiem przyjmującego zamówienie jest wykonanie dzieła. Umowa o dzieło nie musi być jednak wykonana osobiście przez przyjmującego zamówienie. W przypadku kiedy przyjmujący zamówienie wykonuje je przy pomocy innych osób to odpowiada za ich działanie lub zaniechanie jak za własne.
Jeżeli wywiązanie się z umowy zależy od osobistych przymiotów lub kwalifikacji przyjmującego zamówienie (np. malarza czy prawnika), to wówczas istnieje obowiązek przygotowania dzieła przez niego samego.
Krawiec Roman S. dostał zlecenie na uszycie garnituru. Może sam to uczynić ale może również powierzyć uszycie garnituru swojemu uczniowi, Pawłowi G.. Jednakże przed klientem za dochowanie terminu i ewentualne wady odpowiadać będzie wyłącznie Roman S.
Obowiązki zamawiającego
Prócz zapłaty wynagrodzenia zamawiający powinien współdziałać z wykonawcą w zakresie koniecznym do należytego i terminowego wykonania dzieła. Wszystko zależy od rodzaju zamówienia.
Andrzej Z. zamawiając garnitur u krawca Romana S. musi współdziałać z rzemieślnikiem. Musi przychodzić na przymiarki i pozwolić wziąć miarę.
Jeśli koniecznego współdziałania brak, przyjmujący zamówienie może wyznaczyć zamawiającemu odpowiedni termin z zagrożeniem, że po bezskutecznym jego upływie będzie uprawniony do odstąpienia od umowy.
Gdy dzieło jest gotowe, zamawiający powinien je odebrać. Musi przy tym stwierdzić, że odpowiada ono warunkom umowy i nie ma wad.
Wykonawca jest zwolniony od odpowiedzialności z tytułu rękojmi, jeżeli zamawiający wiedział o wadzie w chwili odbioru lub mógł ją z łatwością zauważyć. Odpowiada natomiast jeżeli podstępnie wadę zataił.
Odpowiedzialność wykonawcy
W razie wyrządzenia szkody dającemu zamówienie albo osobie trzeciej, zatrudniony na podstawie umowy o dzieło odpowiada całym swoim majątkiem do pełnej wysokości szkody. Odpowiedzialność ta obejmuje nie tylko rzeczywiste straty, ale także utracone korzyści.
Jeżeli zamawiający jest konsumentem, a wykonawca dzieła, które jest rzeczą ruchomą, przedsiębiorcą, to ów przyjmujący zamówienie odpowiada za wady dzieła już w razie jego niezgodności z umową (nie musi ono być obiektywnie wadliwe). I nie ma możliwości wyłączenia takiej odpowiedzialności w umowie.
Wygaśnięcie umowy
Umowa o dzieło wygasa po wykonaniu dzieła i zapłacie należności. Kodeks przewiduje jednak możliwość wcześniejszego rozwiązania umowy. Zamawiający może w każdym czasie, dopóki dzieło nie zostało ukończone, jednostronnie od niej odstąpić. Powinien jednak zapłacić umówione wynagrodzenie. Ma przy tym możliwość odliczenia tego, co przyjmujący zamówienie zaoszczędził z powodu niewykonania umowy.
Jacek B. zamówił u ogrodnika Tomasza S. aranżację swojego ogrodu. Po 2 tygodniach od podpisania umowy Jacek B. stwierdził, że nie chce upiększać ogrodu. Dlatego też rozwiązał umowę z Tomaszem S.. Mimo, że Tomasz S. nie wykonał żadnych prac ogrodowych będzie należeć mu się wynagrodzenie przewidziane w umowie. Jacek B. będzie jednak mógł odliczyć koszt sadzonek, których Tomasz S jeszcze nie zamówił.
Poza tym, jeżeli wykonawca opóźnia się z rozpoczęciem albo ukończeniem dzieła tak dalece, że nie jest prawdopodobne, by zdołał je ukończyć w umówionym czasie, to zamawiający może bez wyznaczania dodatkowego terminu od umowy odstąpić jeszcze przed datą przewidzianą na ukończenie dzieła.
Anna L. zmówiła u krawca Romana S. suknię ślubną. Roman S. opóźniał się z rozpoczęciem prac. Na tydzień przed datą wykonania nie zdjął miary, a nawet nie zakupił materiału. Anna L. może odstąpić od takiej umowy.
Umowa o dzieło, którego wykonanie zależy od osobistych cech i umiejętności przyjmującego zamówienie (np. rzeźbiarza) rozwiązuje się wskutek jego śmierci lub niezdolności do pracy. Wówczas, jeżeli materiał był własnością wykonawcy, a dzieło zostało częściowo przygotowane i przedstawia - ze względu na zamierzony cel - wartość dla zamawiającego, przyjmujący zamówienie lub jego spadkobierca może żądać, by zamawiający odebrał owo niedokończone dzieło.
Wydawnictwo G zamówiło u znanego poety Adama Z. napisanie zbioru wierszy. Po śmierci poety jego rodzina może żądać od wydawnictwa, zlecającego napisanie tomiku wierszy aby odkupiło ono stworzone już wiersze.